Ôn tập Hóa học 11 Chương 9 Anđehit - Xeton - Axit cacboxylic

Đề cương ôn tập Hóa học 11 Chương 9

A. Tóm tắt lý thuyết

- Anđehit là hợp chất hữu cơ phân tử có chứa nhóm –CH=O liên kết trực tiếp với gốc hidrocacbon hay nguyên tử H

- Xeton là hợp chất hữu cơ có chứa nhóm >C=O liên kết  trực tiếp với 2 gốc hidrocacbon.

- Axit cacboxylic là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm cacboxyl (-COOH) liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hiđro.

	Anđehit	Axit
Cấu tạo	R-CHO Với: C­XHY- ; H- ; -CHO	R-COOH Với CXHY- ;H- ; -COOH
Tên thay thế	Mạch chính đánh số từ nhóm chức –CHO Tên = Tên của hidrocacbon tương ứng với mạch chính + al	Mạch chính đánh số từ nhóm chức –COOH Tên = Axit + tên của hidrocacbon tương ứng với mạch chính + oic
Phân loại	- Theo đặc điểm cấu tạo của R: no, không no, thơm - Theo số nhóm chức trong phân tử: đơn chức, đa chức
Điều chế	-Ancol bậc I → Anđehit → Axit cacboxylic -Oxi hóa hidrocacbon

	Anđehit - Xeton	Axit cacboxylic
Tính chất	a) Andehit có tính khử và tính oxi hóa - Tính oxi hóa: R-CH=O + H2 R-CH2-OH - Tính khử: R-CHO + 2AgNO3+ H2O + 3NH3                      R-COONH4 + 2NH4NO3 + 2Ag b) Xeton có tính oxi hóa R-CO-R’ + H2  R-CH(OH)-R’	- Trong dung dịch, axit cacboxylic phân ly thành ion - Tác dụng với oxit bazơ, bazơ, dung dịch muối và kim loại đứng trước H trong dãy hoạt động hóa học - Tác dụng với ancol tạo thành este

Điều chế Anđehit - xeton

a. Từ ancol tạo Anđehit

R – CH2OH  +  CuO \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\)  R – CHO  +  Cu   +  H2O       

Ví dụ: CH3–CH2OH + CuO \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) CH3CHO + Cu + H2O 

b. Từ Hidrocacbon tạo Anđehit

- Từ Metan: CH4 + O2  \(\overset{xt,t^{0}}{\rightarrow}\) H-CH=O + H2O

                                        (Fomanđehit)

- Từ Etilen: 2CH2 = CH2 + O2 \(\overset{xt,t^{0}}{\rightarrow}\) 2 CH3 – CH=O

                                                      (Axetanđehit)

c. Từ ancol tạo Xeton

R – CH(OH) – R’ + CuO \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) R – CO – R’ + Cu + H2O

Ví dụ: CH3–CO–CH3 +CuO \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) CH3–CHOH–CH3 + Cu+ H2O

d. Từ Hidrocacbon tạo Xeton

Oxi hóa không hoàn toàn Cumen thu được axeton và Phenol theo sơ đồ:

Điều chế Axit cacboxylic

a. Phương pháp lên men giấm

\({C_2}{H_5}OH + {O_2}\)\(C{H_3}COOH + {H_2}O\)

b. Oxi hóa anđehit axetic

\(C{H_3}CHO + {O_2}\overset{xt}{\rightarrow}C{H_3}COOH\)

c. Oxi hóa Ankan

\(2C{H_3}C{H_2}C{H_2}C{H_3} +5{O_2}\xrightarrow[180^{0}C, 50 atm]{xt}4C{H_3}COOH + 2{H_2}O\)

d. Từ metanol

\(C{H_3}OH + CO\overset{t^{0},xt}{\rightarrow}C{H_3}{\rm{COOH}}\)

B. Bài tập minh họa

Bài 1:

Cho 3,6 gam anđehit đơn chức X phản ứng hoàn toàn với một lượng dư AgNO3 trong dung dịch NH3, đun nóng, thu được m gam Ag. Hoà tan hoàn toàn m gam Ag bằng dung dịch HNO3 đặc, sinh ra 2,24 lít NO2 (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc). Công thức của X là:

Hướng dẫn:

Ag + 2HNO3 → AgNO3 + H2O + NO2

0,1               \(\overset{\ }{\leftarrow}\)                    0,1

TH1: X là HCHO ⇒ nHCHO = 0,1 : 4 = 0,025 mol ⇒ mX = 0,75g < 3,6

⇒ loại

TH2: X là RCHO ⇒ nRCHO = 0,1 : 2 = 0,05 ⇒ MRCHO = 3,6 : 0,05 = 72

⇒ MR = 43 ⇒ R là C3H7

Bài 2:

Cho hỗn hợp HCHO và H2 đi qua ống đựng bột Ni nung nóng, thu được hỗn hợp X.Dẫn toàn bộ sản phẩm thu được vào bình đựng nước lạnh thấy khối lượng bình tăng 11,8 gam.Lấy toàn bộ dung dịch trong bình cho tác dụng dung dịch AgNO3 trong dung dịch NH3 dư tạo ra 21,6 gam Ag.Khối lượng ancol có trong X là:

Hướng dẫn:

Ancol thu được là CH3OH

Khối lượng bình nước tăng bao gồm khối lượng của CH3OH và HCHO dư

Khi cho toàn bộ dung dịch trong bình vào AgNO3/NH3 chỉ có HCHO tác dụng

\(n_{HCHO}=\frac{1}{4}n_{Ag}=0,05gam\)

\(\Rightarrow m_{HCHO}=1,5 gam\)

\(m_{CH_{3}OH}=11,8-1,5=10,3gam\)

Bài 3:

Hỗn hợp X chứa ba axit cacboxylic đều đơn chức, mạch hở, gồm một axit no và hai axit không no đều có một liên kết đôi (C=C). Cho m gam X tác dụng vừa đủ với 150 ml dung dịch NaOH 2M, thu được 25,56 gam hỗn hợp muối. Đốt cháy hoàn toàn m gam X, hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy bằng dung dịch NaOH dư, khối lượng dung dịch tăng thêm 40,08 gam. Tổng khối lượng của hai axit cacboxylic không no trong m gam X là:

Hướng dẫn:

Số mol NaOH = 0,3 mol ⇒ Số mol O (axit) = 0,6 mol

BTKL ta có: mX = 18,96 gam

Đặt số mol CO2: x mol; số mol H2O: y mol

Ta có hệ pt: \(\left\{\begin{matrix} 44x + 18y = 40,08 \ \ \ \ \\ 12x + y = 18,96 - 9,6 \end{matrix}\right.\rightarrow \left\{\begin{matrix} x = 0,69 \\ y = 0,54 \end{matrix}\right.\)

⇒ Số mol aixt không no = 0,15; số mol axit no = 0,15

⇒ Số nguyên tử cacbon trung bình = 2,3; số nguyên tử hidro trung bình = 3,6 ⇒ Có HCOOH

Vậy khối lượng của 2 axit không no trong hỗn hợp X = 18,96 - 0,15.46 = 12,06 gam

Bài 4:

X là hỗn hợp gồm HOOC-COOH, OHC-COOH, OHC-C≡C-CHO, OHCC≡C-COOH; Y là axit cacboxylic no, đơn chức, mạch hở. Đun nóng m gam X với lượng dư dung dịch AgNO3 trong NH3, thu được 23,76 gam Ag. Nếu cho m gam X tác dụng với NaHCO3 dư thì thu được 0,07 mol CO2. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp gồm m gam X và m gam Y cần 0,805 mol O2, thu được 0,785 mol CO2. Giá trị của m là:

Hướng dẫn:

Gọi số mol C trong X là x và số mol C trong Y là y

Ta có: \(n_{CO_2} = x + y = 0,785\ mol\)

Gọi số mol 4 chất trong X lần lượt là: a, b, c, d

nAg = 0,22 mol ⇒ nCHO = 0,22 = 2b + 4c + 2d ⇒ b + 2c + d = 0,11

Lại có: \(n_{CO_2} = n_{COOH} = 2a + b + d = 0,07\)

⇒ a + b + c + d = 0,09 mol = nX = 2nH

⇒ Trong X có: x mol C; 0,18 mol H; 0,29 mol O

Khi đốt cháy do Y no đơn hở ⇒ \(n_{CO_2} = n_{H_2O} = y\ mol\)

Bảo toàn khối lượng cho phản ứng cháy:

2(12x + 0,18 + 0,29 × 16) + 0,805 × 32 = 0,785 × 44 + 18(0,09 + y)

⇒ 24x – 18y = 2,04 g

⇒ x = 0,385 mol; y = 0,4 mol

⇒ m = 8,8 g

Bài 5:

Chia 10,4 gam hỗn hợp gồm hai anđehit đơn chức là đồng đẳng kế tiếp thành hai phần bằng nhau:

- Phần một tác dụng hoàn toàn với lượng dư dung dịch AgNO3 trong NH3 đun nóng, thu được 54 gam Ag.

- Phần hai tác dụng hoàn toàn với H2 dư (xúc tác Ni, t0), thu được hỗn hợp X gồm hai ancol Y và Z (MY < MZ). Đun nóng X với H2SO4 đặc ở 1400C, thu được 2,26 gam hỗn hợp ba ete. Biết hiệu suất phản ứng tạo ete của Z bằng 60%. Hiệu suất phản ứng tạo ete của Y bằng?

Hướng dẫn:

Nếu trong hỗn hợp không có H-CHO thì số mol trong phần 1 là 0,25 mol nên tổng là 1 mol ⇒ M trung bình = 20,8 ⇒ Loại

Vậy 2 andehit là HCHO (x mol) và CH3-CHO (y mol) (số mol trong hỗn hợp ban đầu)

Lập hệ ta có: 30x + 44y = 10,4; (4x + 2y)/2  = 0,5

⇒ x = 0,2; y = 0,1 mol

Vậy phần 2 có 0,1 mol HCHO; 0,05 mol CH3CHO tạo ra 0,1 mol CH3OH và phản ứng x mol; 0,05 mol CH3CH2OH và phản ứng 0,03 mol.

Số mol H2O = ½ tổng số mol ancol.

Bảo toàn khối lượng ta có: 

\(\\ \frac{32.x + 46.0,03 - 18.(0,03 + x)}{2} = 2,26 \Rightarrow x = 0,05 \\ H = \frac{0,05}{0,1}=50 \ \%\)

Trắc nghiệm Hóa học 11 Chương 9

• Trắc nghiệm Hóa 11 Bài 44 Andehit - xenton
• Trắc nghiệm Hóa 11 Bài 45 Axit Cacboxylic
• Trắc nghiệm Hóa 11 Bài 46 Luyện tập 
• Trắc nghiệm Hóa 11 Bài 47 Thực hành

Đề kiểm tra Hóa học 11 Chương 9

Trắc nghiệm online Hóa học 11 Chương 9  (Thi Online)

Phần này các em được làm trắc nghiệm online với các câu hỏi để kiểm tra năng lực và sau đó đối chiếu kết quả từng câu hỏi.

• Đề kiểm tra chương 9 Hóa học lớp 11
• 40 câu trắc nghiệm chủ đề Andehit - Xeton - Axit Cacboxylic Hóa học 11

Đề kiểm tra Hóa học 11 Chương 9 (Tải File)

Phần này các em có thể xem online hoặc tải file đề thi về tham khảo gồm đầy đủ câu hỏi và đáp án làm bài. 

• 180 câu trắc nghiệm Anđehit - xeton - Axit cacboxylic Hóa 11 có đáp án
• 180 Câu trắc nghiệm chủ đề andehit-xeton-axit cacboxylic (có đáp án)
• 100 Bài tập trắc nghiệm về axit cacboxylic (luyện thi THPT QG)
• Bài tập phản ứng tráng gương, phản ứng cộng Chương 9 Hóa 11 (có hướng dẫn giải)
• Đề cương ôn tập chương 9 môn Hóa học 11
• 110 Bài tập trắc nghiệm Anđehit - Xeton - Axit cacboxylic
• Tổng hợp 95 Bài tập Andehit -Xeton trong các đề thi đại học
• Các dạng bài tập chương Anđehit - Xeton - Axit Cacboxylic (có đáp án)
• Bài tập chủ đề andehit - xeton
• Các dạng bài tập Hóa hữu cơ lớp 11
• Bài tập trắc nghiệm về Andehit Hóa 11

Lý thuyết từng bài chương 9 và hướng dẫn giải bài tập SGK

Lý thuyết Hóa học 11 Chương 9

• Lý thuyết Hóa 11 Bài 44 Andehit - xenton
• Lý thuyết Hóa 11 Bài 45 Axit Cacboxylic
• Lý thuyết Hóa 11 Bài 46 Luyện tập 
• Lý thuyết Hóa 11 Bài 47 Thực hành

Giải bài tập SGK Hóa học 11 Chương 9

• Giải bài tập Hóa 11 Bài 44 Andehit - xenton
• Giải bài tập Hóa 11 Bài 45 Axit Cacboxylic
• Giải bài tập Hóa 11 Bài 46 Luyện tập

Trên đây là nội dung đề cương ôn tập Hóa 11 Chương 9. Hy vọng với tài liệu này, các em sẽ giúp các em ôn tập và hệ thống lại kiến thức thật tốt. Để thi online và tải file đề thi về máy các em vui lòng đăng nhập vào trang www.flbossbabe.com và ấn chọn chức năng "Thi Online" hoặc "Tải về". Ngoài ra, các em còn có thể chia sẻ lên Facebook để giới thiệu bạn bè cùng vào học, tích lũy thêm điểm HP và có cơ hội nhận thêm nhiều phần quà có giá trị từ HỌC247 !